Het zijn tijden waarin er veel maatschappelijke problemen tegelijk op ons afkomen. De grootste uitdaging van deze tijd is denk ik de milieuproblematiek en alle benodigde veranderingen die hiermee samenhangen, zoals duurzamere energie, landbouw, industrie etc. Maar er spelen natuurlijk nog veel meer problemen in de wereld. Denk aan economische en politieke conflicten en ongelijkheid.
Denken in oplossingen in plaats van in wat je niet wilt
Als je erover nadenkt kan het allemaal best overwelmend zijn. Er is zoveel wat anders ‘moet’. Dat maakt sommige mensen misschien laconiek (‘Het heeft toch geen zin als ik alleen iets doe.’) of zelfs boos (‘Je mag tegenwoordig ook helemaal niks meer, zeggen, eten, doen etc..’.)
Maar je kunt het ook anders zien. Er spelen inderdaad op veel vlakken problemen waar we als maatschappij tegenaan lopen, maar we moeten denk ik eerst een afstand nemen en nadenken over hoe we willen dat wereld er over bijvoorbeeld 30 of 50 jaar uitziet. Als je een beeld hebt van waar je naartoe wilt, kun je bedenken wat daarvoor nodig is. Iedereen wil denk ik over enkele tientallen jaren dat er nog steeds wilde dieren zijn en dat de aarde zo gezond mogelijk is. Maar ja, dat betekent ook dat je daar wat voor moet doen en misschien vooral laten.
Wil je er niks voor doen of laten, dan ben je gewoon egoïstisch. Wat ook prima is, maar erken dan ook: ‘Ik wil nu mijn leven leiden zoals ik het zelf wil en de rest boeit me niet’. Ik geloof echter niet dat de meeste mensen in hun hart echt zo denken, maar als ze alleen maar in de media horen: je mag geen vlees meer eten, zwarte piet moet weg, je huis moet van het gas af etc etc, dan is weerstand toch vaak een eerste reactie.
Als je vervolgens aan diezelfde mensen vraagt wat wil je dan wel doen om de problemen op te lossen? Dan blijft het meestal stil of ze proberen het probleem te ontkennen of allerlei waanzinnige theorieën op internet te vinden die hun steunen in het ontkennen van het probleem.
Hoe om te gaan met onzekerheid?
Ik denk echter als je niet weet of het probleem er echt is en hoe groot het is, bedenk dan altijd wat is het minst slechte wat ik kan doen? Ik doe niks en hoop dat het probleem niet bestaat of meevalt. Of ik doe wel wat en dan blijkt later misschien voor niks? Het risico van optie 1 is dat het probleem wel bestaat en helemaal niet meevalt en dan heb je niks gedaan. Het risico van optie 2 is dat je misschien iets het gelaten of kosten hebt gemaakt voor iets dat niet of minder nodig blijkt achteraf. Ik zou dan altijd liever het risico van optie 2 lopen dan het risico van optie 1.
Dus laten we met zijn allen proberen het eerste weerstandsgevoel opzij te zetten als je weer eens leest over dingen die zouden moeten veranderen en bedenk: Wat wil ik dan wel doen om het probleem op te lossen? En hoe wil ik dat de wereld die ik nalaat eruit ziet? Ik denk dat dit tot veel constructievere discussies gaat leidt dan de hakken in het zand zetten en elkaar uit maken voor deugmens, facist, extreem-rechts of wat je ook nog meer wilt verzinnen.
